Ongewild urineverlies komt tijdens de zwangerschap regelmatig voor. Lig je helemaal in een deuk met je vriendinnen, voel jij ineens nattigheid tussen je benen en verlies je urine. Veel vrouwen vinden dat vies en schamen zich hier voor. In dit artikel lees je waarom je ineens urine verliest tijdens de zwangerschap en wat je kan doen om het te voorkomen.
Wat is urineverlies of incontinentie?
Normaal gesproken voel je aandrang om te plassen als er 150-200 ml urine in je blaas zit. Kan je op dat moment niet naar het toilet, dan houdt je je plas gewoon op. Dat doe je door je bekkenbodemspieren aan te spannen. Zodra je gaat plassen ontspan je deze spieren weer. Je bekkenbodem kan je vergelijken met een hangmat. Het is een groepje spieren die je bekken afsluit. Deze spieren hangen onder in je buik tussen je schaambeen en je staartbotje in en houden de baarmoeder, blaas en darmen op hun plek.
Tijdens de zwangerschap worden deze spieren zwakker, waardoor ze makkelijker urine doorlaten. Als je incontinent bent, kun je je plas dus niet meer ophouden. Eén op de drie vrouwen krijgt tijdens of na de zwangerschap last van urine-incontinentie. Dit wordt ook wel zwangerschapsincontinentie genoemd. Veel vrouwen vinden dit gênant. Je hebt geen controle meer over je blaas en dat voelt heel vervelend. Voor sommige vrouwen is dit een reden om niet meer te sporten of om hun sociale leven op een laag pitje te zetten. Boosheid en depressieve gevoelens kunnen ook voorkomen. Als dit bij jou ook zo is, bespreek dat dan met je huisarts of verloskundige. Er zijn twee soorten incontinentie: stressincontinentie en urgency-incontinentie. Je kan ook last hebben van beide. Dat wordt gemengde incontinentie genoemd.
Stressincontinentie
Je verliest hierbij urine zonder dat je aandrang voelt om te plassen. Stressincontinentie heb je als je urine verliest doordat de druk in je buik vergroot wordt. Je hoeft dus geen last te hebben van stress. Urine verlies je dan door te sporten, lachen, hoesten of niezen. Daarom wordt het ookwel inspanningsincontinentie genoemd. Dit komt het meeste voor bij zwangere vrouwen. Je bekkenbodemspieren kunnen de druk op je buik niet opvangen, waardoor je urine verliest. Je verliest hierbij meer dan een paar druppels. Voor sommige vrouwen is dit een reden om niet meer te sporten.
Urgency-incontinentie
Bij deze vorm van incontinentie heb je plotseling een onbedwingbare drang om te plassen. Je blaas reageert direct op de prikkel, waardoor je niet op tijd bij het toilet bent. Dit wordt ook wel aandrangincontinentie genoemd.
Wat is het verschil tussen urine en vruchtwater?
Vaak start een bevalling met weeën, maar het komt ook voor dat eerst je vliezen breken en je vruchtwater verliest. Ook dit vocht kun je niet ophouden. Gelukkig kun je het verschil tussen urine en vruchtwater goed zien. Plas is (licht)geel van kleur. Vruchtwater is daarentegen helder en doorzichtig. Soms is het lichtroze omdat er iets bloed bij in zit of er zitten vlokjes in. Als het vocht dat je verliest bruin, groen of okergeel is, dan heeft je baby in het vruchtwater gepoept. Daarnaast heeft vruchtwater een typische zoetige geur. Dat verschilt nogal van de bekende urinelucht. Als je twijfelt kan je wat vocht opvangen in een doorzichtig glas, zodat je de kleur goed kunt zien. Je kan het ook testen door op je hand te blazen. Als er dan meer vocht komt, is de kans groot dat het vruchtwater is. Wil je het zeker weten, dan kun je het vocht laten onderzoeken door jouw verloskundige. Zij kunnen direct testen of het urine of vruchtwater is.
Oorzaken urineverlies tijdens de zwangerschap
Ben je heerlijk zwanger krijg je last van allerlei zwangerschapskwaaltjes. Urine verliezen is echt niet fijn en kan door de volgende redenen ontstaan als je zwanger bent:
- Je lichaam bereid zich voor op de bevalling, waardoor je bekkenbodemspieren slapper worden en hun werk niet meer zo goed kunnen doen. Als je moet niezen, hoesten of lachen gaat de druk in je buik omhoog. Normaal gesproken zouden je bekkenbodemspieren zich extra aanspannen, zodat je geen urine verliest. Tijdens de zwangerschap gaat dat dus net iets anders en kan je dan soms wat plas verliezen.
- De sluitspier bij de plasbuis en de blaas is tijdens de zwangerschap ook minder sterk door zwangerschapshormonen, waardoor je urine kan verliezen.
- Door het hormoon progesteron moet je tijdens de zwangerschap vaker plassen dan normaal.
- Doordat er steeds minder ruimte is voor je blaas, vanwege de groeiende baarmoeder, moet je vaker plassen dan normaal. Als je vaak moet plassen kan dat ook een teken zijn van blaasontsteking. Check dat dus even bij je huisarts. Better safe than sorry.
- Als je voor de zwangerschap al overgewicht had of je komt tijdens de zwangerschap meer dan 12 kilo aan, dan is de kans op incontinentie ook groter.
- Je kindje en je steeds groter wordende baarmoeder geven een behoorlijke druk op de blaas van binnenuit. Hierdoor moet je sneller plassen en kan je sneller urine verliezen.
- Door het zwangerschapshormoon hCG neemt het bloedvolume in je lichaam toe. Je maakt 40% meer bloed aan dan normaal. Dit is onder andere voor de placenta en jouw baby. Ook verloopt de toevoer naar de nieren hierdoor sneller dan normaal en moet je vaker naar het toilet.
Wanneer moet ik naar de huisarts?
Gelukkig kan urineverlies of zwangerschapsincontinentie tijdens de zwangerschap geen kwaad. Wel is het natuurlijk heel vervelend voor jou. Eén geluk, na de bevalling verdwijnen deze zwangerschapsklachten normaal gesproken vanzelf weer. De hormoonhuishouding is weer normaal en je spieren worden vanzelf weer sterker. Je blijft dus niet de rest van je leven met incontinentiemateriaal in de weer. Wordt jouw urineverlies na de bevalling niet beter, neem dan contact op met je huisarts. Het kan 6 maanden duren voordat de bekkenbodemspieren weer sterk genoeg zijn. Bij sommige vrouwen duurt dit wel een jaar. Je kan ook naar een speciale bekkenbodemtherapeut gaan om samen een plan te maken voor jouw herstel.
Hoe kan je omgaan met urineverlies tijdens de zwangerschap?
- Je kan een inlegkruisje of maandverband gebruiken om de druppels urine op te vangen. Is het urineverlies heftiger? Dan is dat natuurlijk onvoldoende en is de kans op lekkage groot. Je kan dan overstappen op speciaal incontinentiemateriaal. Deze vangen beter urine op, waardoor je minder ‘nattigheid’ voelt.
- Drink voldoende – door minder te drinken houdt het urineverlies niet op. Goed drinken is juist tijdens de zwangerschap extra belangrijk. Je hebt meer vocht nodig omdat je bloedvolume toeneemt als je zwanger bent. Ook wordt een deel van het vocht gebruikt voor de aanmaak van het vruchtwater.
- Vermijd cafeïnehoudende dranken – cafeïne zorgt er namelijk voor dat je nog vaker moet plassen, omdat het je nieren stimuleert. Hierdoor raakt je blaas eerder vol en wordt de kans op lekkage groter.
- Aandrang – als je de aandrang voelt om te plassen ga dan ook. Houd de plas niet op. Normaal gesproken plas je 6 tot 8 keer per dag.
- Goed uitplassen – ga op het toilet goed rechtop zitten en kantel je bekken iets naar voren. Plas goed uit. Zeker als je gaat sporten. Vermijd persen en ga niet onderuit gezakt op het toilet zitten. Als je goed hebt uitgeplast, span je je bekkenbodemspieren even goed aan.
- Niezen – als je voelt dat je moet niezen, hoesten, lachen of iets zwaars moet optillen, span dan je bekkenbodemspieren alvast aan.
- Ttrain je bekkenbodemspieren – door ze herhaaldelijk aan te spannen en ontspannen kun je ze sterker maken. Hieronder volgen nog wat tips.
Oefeningen bij urineverlies
Door je bekkenbodemspieren dagelijks te trainen kan je urineverlies voorkomen. Ook als je al zwangerschapsincontinentie hebt of bent bevallen kun je onderstaande oefeningen doen om deze spieren te versterken en het herstel te versnellen. Zeker door de bevalling worden de bekkenbodemspieren enorm opgerekt, omdat je kindje door je bekkenbodem heen gaat. De veerkracht van deze spieren neemt hierdoor af.
Het kan in het begin even wennen zijn om de bekkenbodemspieren te trainen, maar je kan al na 6 weken verbetering merken. Onderstaande oefeningen houd je 1 tel aan. Eerst bouw je het aantal herhalingen uit (tot maximaal 30 keer), daarna kan je het aantal tellen uitbreiden (tot maximaal 4 tellen). Het gaat namelijk niet om kracht, maar om weer controle te krijgen over de spieren.
Ga zitten of staan en doe de volgende oefeningen:
- Span je vagina, plasbuis en anus tegelijk aan. Trek ze als het ware een beetje in, alsof je je plas ophoudt. Houdt dit 1 tel vast en laat dan weer los. Voel hoe je spieren zich weer ontspannen. Blijf ondertussen rustig ademen en herhaal dit 10 keer.
- Span je bekkenbodemspieren in 3 stapjes aan. Eerst een klein beetje en dan steeds iets meer, totdat ze helemaal aangespannen zijn. Laat ze ook in 3 stapjes weer ontspannen. Herhaal ook deze oefening 10 keer.
Bronnen: thuisarts, deverloskundige, opvoeden, nhg
