Toucheren gebeurt vooral tijdens je bevalling en soms ook al aan het einde van je zwangerschap. Je verloskundige of gynaecoloog (vanaf nu zorgverlener) voert deze handeling uit. Toucheren is meestal één van de routinematige werkzaamheden tijdens een bevalling. Waarom toucheert je zorgverlener eigenlijk? Is het altijd nodig? Als vrouw heb je namelijk altijd een keuze. Na het lezen van dit artikel kun je beter voor jezelf afwegen of je deze medische ingreep wilt laten uitvoeren.
Wat is toucheren?
De zorgverlener meet hoeveel ontsluiting je hebt. Dit gebeurt door twee vingers in de vagina te brengen en een ronddraaiende beweging te maken. De ontsluiting is één van de factoren die informatie geeft over hoe ver de bevalling vordert. Bij het toucheren draagt de zorgverlener steriele handschoenen. Meestal gebruikt de zorgverlener glijmiddel zodat het makkelijker is om naar binnen te gaan. Het is geen prettig gevoel en kan zelfs een beetje pijnlijk zijn.
Waarom toucheren?
- Ontsluiting – Na het toucheren vertelt de verloskundige je vaak meteen hoeveel ontsluiting je hebt. Je spreekt van volledige ontsluiting wanneer er tien centimeter ontsluiting gemeten is. Meestal heb je dan zelf ook sterk het gevoel te moeten persen. Wanneer je geen persweeën hebt, geeft de zorgverlener aan dat je mag gaan persen.
- Vliezen breken – Het breken van de vliezen is een ingreep die de zorgverlener kan uitvoeren om de ontsluiting sneller te laten verlopen. De vliezen breekt de zorgverlener tijdens het toucheren.
- Indaling – Bij sommige vrouwen is het hoofdje al ruim voor de bevalling ingedaald en ligt het vast in het bekken. Bij andere vrouwen vindt de indaling pas tijdens de bevalling plaats.
- Verstrijken baarmoedermond – Het verstrijken van de baarmoedermond geeft veel informatie over de voortgang van de bevalling. Als de baarmoedermond volledig verstreken is, start de ontsluiting en gaat de baarmoedermond steeds verder openstaan.
- Ligging – Meestal ligt de baby met zijn hoofdje naar beneden. Het komt soms voor dat het hoofdje verkeerd om ligt. Dit betekent dat het gezichtje naar boven kijkt. Je noemt dit een sterrenkijker. Als je baby naar boven kijkt, kan de zorgverlener proberen de baby nog te draaien of besluiten tot een keizersnede. Soms draait de baby nog uit zichzelf tijdens de persfase.
- Pijnstilling – Door te toucheren bepaalt de zorgverlener welk type pijnstilling je het best kunt gebruiken.
Wanneer toucheren?
Meestal toucheert de zorgverlener pas tijdens je bevalling. Een inwendig onderzoek kan eerder plaatsvinden als je behoorlijk over tijd bent. De verloskundige kan dan besluiten om je te strippen om zo de bevalling op gang te brengen. Dit gaat natuurlijk altijd in overleg met jou. Toucheren is niet hetzelfde als strippen. Echter moet de verloskundige je eerst toucheren om te onderzoeken of strippen mogelijk is. De verloskundige kan je namelijk alleen strippen als er al een beetje ontsluiting is. Tijdens de bevalling toucheert de zorgverlener tussen twee weeën in omdat dit moment minder gevoelig is.
Niet toucheren?
Toucheren behoort vrijwel altijd tot één van de standaardprocedures tijdens een bevalling. Het is echter niet altijd nodig om deze medische ingreep uit te voeren. Wanneer jij je hier als vrouw niet prettig bij voelt, kun je dit aangeven bij je zorgverlener. Zoals je net gelezen hebt, is het doel vooral om te kijken hoe ver de bevalling vordert. Echter zijn er veel andere manieren om in te schatten hoelang de bevalling nog gaat duren. Hiernaast heeft de Wereldgezondheidsorganisatie aangegeven dat het meten van de voortgang door toucheren niet volledig betrouwbaar is.
Bespreek met je zorgverlener op welke manieren zij kijkt hoe de bevalling vordert. Als je deze duidelijk van tevoren afspreekt, is er waarschijnlijk helemaal geen noodzaak om getoucheerd te worden. Natuurlijk zijn er uitzonderingen. Het kan bijvoorbeeld belangrijk zijn om te voelen wat de ligging van het hoofdje van de baby is.
Nadelen toucheren
Het is belangrijk om je bewust te zijn van de nadelen van inwendig onderzoek. Daarom is het belangrijk om je goed voor te bereiden. Als je weet wat je kunt verwachten, kun je tijdens de bevalling beter ontspannen. Bespreek onderstaande nadelen eventueel met je zorgverlener, zodat je de noodzakelijkheid van toucheren met elkaar kunt bespreken.
- Niet motiverend – Vrouwen willen vooral getoucheerd worden omdat ze benieuwd zijn naar het aantal centimeters ontsluiting. Vaak valt het tegen hoe ver de ontsluiting al gevorderd is en dit kan dan enorm demotiverend werken. Vertrouwen op je eigen gevoel werkt vaak het best, want het aantal centimeters ontsluiting zegt niet alles over de duur van de bevalling.
- Weg concentratie – Tijdens je bevalling keer je naar binnen. Je bent volledig gefocust op jezelf en je baby. Bij toucheren raak je deze focus kwijt en is het soms lastig weer terug in die bubbel te gaan.
- Kans op infecties – De kans op infectie is klein omdat je zorgverlener altijd handschoenen draagt. Toch is er een kans op infectie wanneer de zorgverlener je toucheert.
- Breken vliezen – De vliezen kunnen per ongeluk breken waardoor je bevalling te snel kan verlopen.
- Subjectief – Het meten van de ontsluiting is subjectief omdat iedere zorgverlener andere vingers heeft. In het ziekenhuis zijn er vaak meerdere zorgverleners aanwezig bij de bevalling. Dit komt omdat er een shiftwisseling plaatsvindt. Wanneer je maar één verloskundige hebt bij de bevalling, is de meting wat meer accuraat.
- Pijnlijk – toucheren doet pijn en is een onprettig gevoel.
Zelf toucheren
Soms zie je wel eens een filmpje voorbijkomen van een hands-off bevalling. Hierbij worden geen handeling door een zorgverlener verricht. Vrouwen voelen dan vaak zelf hoever het hoofdje al is. Om jezelf echt te kunnen toucheren heb je echter wel wat informatie nodig. Zelf even voelen of het hoofdje al komt is natuurlijk prima. Echter is jezelf toucheren wel een vak apart.
Bronnen: Kiind, De kritische verloskundige, Verloskunde Academie,
