Een kind adopteren gaat niet zomaar. Er zijn veel regels en voorwaarden waar je aan moet voldoen. Die zijn per situatie verschillend. Wil je een kind adopteren uit Nederland of uit het buitenland? Ben je alleen of met een partner? Of wil je juist het kind van je partner adopteren? In dit artikel geven we een kort overzicht van de verschillende voorwaarden voor adoptie in deze uiteenlopende situaties.
Adoptie of voogd. Wat is het verschil?
Voogdijschap / pleegouder
Een voogd, ook wel pleegouder genoemd, neemt (tijdelijk) de belangrijkste verplichtingen over van de ouder. Bijvoorbeeld omdat de ouder(s) zelf de zorg niet meer of tijdelijk even niet aankunnen. Als voogd neem je een (minderjarig) kind in huis of je ondersteunt het kind financieel.
De ouders houden de ouderlijke macht over het kind. Ook als je wel prima zelf voor je kinderen kunt zorgen is het toch verstandig om zelf een voogd in je familie of kenniskring aan te wijzen. Stel dat je bijvoorbeeld onverwachts overlijdt dan is de zorg voor je kinderen in ieder geval geregeld.
Adoptie
Naast voogdijschap zijn er ook twee verschillende vormen van adoptie.
Bij een volledige adoptie verliest het kind alle juridische familiebanden met de biologische ouders. Deze hebben geen enkel recht en geen enkele zeggenschap meer over het kind.
- Het kind kan daardoor o.a. niet meer erven van de biologische ouders.
- Een volledige adoptie is niet te herroepen. Alleen als achteraf blijkt dat de adoptie door een misdrijf (ontvoering, verkoop of handel in kinderen) is gelukt, kan de rechter dit besluit terugdraaien.
- Het kind krijgt jouw achternaam.
- Deze vorm van adoptie kan alleen bij minderjarige kinderen.
Bij een gewone adoptie mag het kind de achternaam van de biologische ouders gebruiken, maar het kind mag jouw achternaam ook gebruiken. De juridische banden, o.a. het erfrecht (waarbij het kind van de biologische ouders kan erven) blijven bestaan.
Een gewone adoptie kan gewijzigd worden, maar alleen als hier belangrijke redenen voor worden gegeven. Een rechter moet dit besluit nemen. Deze vorm van adoptie kan bij minderjarige en bij meerderjarige kinderen.
Een kind adopteren uit Nederland
Woont het kind wat je wilt adopteren in Nederland? Dan gelden de volgende algemene voorwaarden:
- Het kind is minderjarig. Een kind van 12 jaar of ouder moet zelf instemmen met de adoptie.
- Grootouders kunnen hun eigen kleinkind niet adopteren.
- Je bent zelf meerderjarig (>18) en minstens 18 jaar ouder dan het kind dat je wilt adopteren.
- Je moet het kind minstens een jaar lang hebben verzorgd en opgevoed. Bijvoorbeeld als pleegouder, voogd of stiefouder.
- De eigen ouders van het kind kunnen en willen deze rol niet meer vervullen. Een rechter moet hierover beslissen.
- De adoptie is in belang van het kind.
- Als je een kind samen met je partner wil adopteren, moeten jullie tenminste drie jaar hebben samengewoond. Je partner moet daarnaast in die periode minimaal 1 jaar voor het kind hebben gezorgd.
Kind adopteren uit het buitenland
Wil je een kind adopteren uit het buitenland? Dan zijn er nog meer voorwaarden waar je aan moet voldoen. Je hebt beginseltoestemming nodig: dit bekent dat de Nederlandse overheid jou geschikt vind om een buitenlands kind te adopteren.
Bij een adoptie van een kind uit het buitenland stelt de Rijksoverheid in ieder geval de onderstaande voorwaarden. Daarnaast kan de overheid uit het land waar je het kind adopteert ook nog aanvullende voorwaarden stellen.
- Het verschil in leeftijd tussen de oudste adoptieouder en het kind is niet groter dan 40 jaar.
- Je moet je medisch laten keuren. Je gezondheid mag geen bezwaar zijn voor de adoptie.
- Je woont in Nederland.
- Vanaf het moment dat het geadopteerde kind naar Nederland vertrekt, ben je verplicht om de kosten van de opvoeding en verzorging te betalen.
- Je mag niet ouder zijn dan 42 jaar op het moment dat je de beginseltoestemming aanvraagt.
- Jij en je partner moeten toestemming geven voor inzage in het Justitieel Documentatiesysteem. Dit is om te controleren of je geen (ernstige) misdrijven hebt begaan.
Wil je als alleenstaand ouder een kind adopteren uit het buitenland? Dan wordt dat lastig. De meeste landen willen dat het stel dat het kind adopteert getrouwd is.
Partneradoptie: het kind van je partner adopteren
De nieuwe partner van de vader of moeder kan het kind van zijn partner adopteren. Deze adoptie door één persoon heet partneradoptie. Partneradoptie is mogelijk onder de volgende voorwaarden:
- De partner moet ten minste 3 jaar voor het verzoek hebben samengeleefd met de juridische ouder.
- De partner moet in die periode ten minste 1 jaar voor het kind hebben gezorgd.
- De ouder die toestemming geeft voor de adoptie heeft als enige ouder het gezag over het kind.
Je voldoet aan de voorwaarden, en dan?
Het adoptieverzoek
Het hele proces begint met het aangeven van het adoptieverzoek bij de rechter. Hiervoor heb je een advocaat nodig. De rechter informeert vervolgens degenen die verantwoordelijk zijn voor het kind. Vaak zijn dit de biologische ouders.
Als degenen die verantwoordelijk zijn voor het kind geen bezwaar aantekenen. De rechter geen vragen meer heeft. En je voldoet aan alle voorwaarden voor de adoptie, dan hoeft er meestal geen zitting meer plaats te vinden.
De rechterlijke zitting
Als (een van de) personen die verantwoordelijk is voor het kind bezwaar heeft tegen de adoptie, vindt er een rechterlijke zitting plaats. Deze zitting is niet openbaar. Ook goede vrienden en familie mag er dus niet bij zijn. De rechter beslist of er eventueel adviseurs of deskundigen aanwezig moeten zijn.
Als het kind 12 jaar of ouder is, nodigt de rechter het kind uit voor een kindgesprek. Daarbij mogen de toekomstige adoptieouders niet aanwezig zijn. De rechter vraagt het kind tijdens dit gesprek om zijn mening over de adoptie. Als het kind niet aanwezig wil zijn, kan het ook een brief schrijven.
Uitspraak
Na ongeveer vier weken doet de rechter uitspraak over het adoptieverzoek. Als aan alle voorwaarden is voldaan, wijst de rechter het verzoek toe. Als de rechter vindt dat de adoptie niet mogelijk is, wijst hij het verzoek af.
Kosten adoptie
Een adoptie is niet gratis. De ouders moeten zelf de kosten voor de adoptie betalen. Een kind uit het buitenland adopteren kost al snel tienduizenden euro’s. Meer informatie over de kosten van adoptie uit het buitenland vind je op de website van de Nederlandse Adoptie Stichting.
Adopteer je het kind van je partner? Dan betaal je in ieder geval de griffierechten bij de rechtbank. De overheid betaalt een gedeelte van de inkomsten van de advocaat als je inkomen onder een bepaalde grens ligt. Meer informatie vind je op Rechtspraak.nl.
Checklist adoptie
Op de website van de Rijksoverheid vind je de checklist adoptie. Hiermee kun je nakijken wat je allemaal moet regelen als je een kind wilt adopteren in jouw situatie.
Bronnen:
- Rijksoverheid
- Appelman Advocatenkantoor
- Adoptie.nl
- Rechtspraak.nl
