Schildklier problemen kunnen effect hebben op de vruchtbaarheid en op de zwangerschap. Waar moet je rekening mee houden?
- (Vermoeden van) klachten aan de schildklier
- Diagnose schildklieraandoening
- Schildklierproblemen en zwangerschap
- Symptomen te trage of te snelle schildklier
- Hypothyreoïdie: een te traag werkende schildklier
- Hypothyreoïdie en zwangerschap
- Risico’s zwangerschap en hypothyreoïdie
- Controles voor een gezonde zwangerschap
- Hyperthyreoïdie: een te snel werkende schildklier
- Zwanger worden met een te snel werkende schildklier
- Risico’s hyperthyreoïdie op zwangerschap
- Samenvattend
- Na de bevalling
- Schildklierontsteking na de bevalling
(Vermoeden van) klachten aan de schildklier
Een aandoening aan de schildklier wordt vaak helemaal niet zo snel herkend. Terwijl het hebben van schildklier problemen een serieuze impact kan hebben op het zwanger worden, de zwangerschap en de ontwikkeling van de baby.
Heb jij moeite om zwanger te raken of heb je veel miskramen? Voor je aan allerlei vruchtbaarheidsbehandelingen begint zou je arts moeten testen of je schildklier wel goed functioneert.
Een aandoening aan de schildklier kan het een stuk lastiger maken om zwanger te raken. Een juiste hoeveelheid schildklierhormoon is bovendien onmisbaar voor de zwangerschap zelf en voor een gezonde ontwikkeling van de baby.
Diagnose schildklieraandoening
Een niet goed functionerende schildklier wordt helaas niet altijd goed herkend. Een te traag werkende schildkier (hypothyreoïdie) of snel of juist een te snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie) kan voor allerlei, soms vage lichamelijke en psychische klachten zorgen. De klachten sluipen er soms zo langzaam in dat men niet doorheeft dat er iets mis is. Ook worden de klachten vaak afgedaan als horend bij het ouder worden, een stressvolle periode op het werk of thuis met een kleine baby…
Gelukkig is met een bloedtest eenvoudig te achterhalen of de schildklier nog goed werkt. Vraag hier naar bij de huisarts (en laat gelijk testen of het vitamine- en ijzergehalte in je bloed goed zijn).
Je hebt een grotere kans op een schildklierziekte als dit in de familie voorkomt, maar ook in het eerste jaar na de bevalling.
Schildklierproblemen en zwangerschap
Behalve dat het met schildklier problemen soms een stuk lastiger is om zwanger te raken, geeft het ook een extra risico op complicaties tijdens de zwangerschap en de ontwikkeling van de baby.
Vooral in de eerste vier maanden is de baby helemaal afhankelijk van de werking van de schildklier van de moeder. Er moeten extra hormonen worden aangemaakt, óók voor de baby. Niet gek dat zwangere vrouwen de eerste periode zo moe zijn. Het schildklierhormoon speelt een belangrijke rol bij de groei, ontwikkeling en stofwisseling van alle weefsels van de baby maar vooral ook bij de aanleg van het zenuwstelsel.
Na 15 weken zwangerschap begint de baby zelf hormonen aan te maken. In het begin is dat nog niet heel veel, pas vanaf zwangerschapsweek 22 is dit meetbaar. In principe hoeft de moeder dan dus steeds minder hormoon te produceren voor de baby.
Symptomen te trage of te snelle schildklier
Lees meer over symptomen, oorzaken en behandeling van zowel een te traag werkende schildklier als een te snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie) . Hieronder zullen we beschrijven wat de effecten zijn van deze twee schildklierproblemen op de zwangerschap.
Hypothyreoïdie: een te traag werkende schildklier
Als er te weinig hormoon wordt aanmaakt en heet dit hypothyreoïdie. De stofwisseling werkt trager.
Vaak is de oorzaak van hypothyreoïdie een auto-immuunziekte. Het lichaam maakt antistoffen aan tegen de eigen schildklier. De schildklier maakt minder hormoon aan of werkt helemaal niet meer.
Andere oorzaken van hypothyreoïdie zijn:
- een schildklierontsteking die na een bevalling kan ontstaan
- een operatie aan de schildklier
- bestraling van de hals
- behandeling met radioactief jodium
- medicijnen die lithium of jodium bevatten
Het tekort aan hormonen kan eenvoudig worden aangevuld met synthetisch schildklierhormoon in tabletvorm.
Hypothyreoïdie en zwangerschap
Bij een te traag werkende schildklier kan de menstruatiecyclus verstoord zijn, soms is er zelfs geen eisprong. De kans op een zwangerschap bij een schildklierprobleem zoals hypothyreoïdie, is dan natuurlijk minder groot. Daarbij is de innesteling van een bevrucht eitje moeilijker dan bij vrouwen zonder hypothyreoïdie.
Onderzoek heeft aangetoond dat vrouwen die antistoffen aanmaken tegen de schildklier minder makkelijk zwanger raken en een grotere kans hebben op een miskraam.
Risico’s zwangerschap en hypothyreoïdie
Wanneer er te weinig schildklierhormoon wordt aangemaakt in de zwangerschap is er een verhoogde kans op afwijkingen aan het zenuwstelsel. De moeder loopt ook meer risico op het krijgen van hoge bloeddruk, placenta loslating en bloedingen na de bevalling. Ook komen vroeggeboorten en een laag geboortegewicht vaker voor.
Controles voor een gezonde zwangerschap
Gelukkig kunnen vrouwen met hypothyreoïdie gewoon prima zwanger worden en een gezonde zwangerschap doormaken, zolang ze maar goed zijn ingesteld op de medicatie. Het is daarbij wel belangrijk regelmatig de bloedwaardes te blijven controleren. De benodigde hoeveelheid schildklierhormoon schommelt namelijk tijdens de zwangerschap, afhankelijk van wat de baby nodig heeft. Normaal gesproken regelt het lichaam van de moeder dat zelf. Maar als er sprake is van aanvulling of complete vervanging van deze hormonen moet de hoeveelheid medicatie dus worden aangepast. Dit in overleg met de behandelend arts.
Hyperthyreoïdie: een te snel werkende schildklier
Een ander schildklier probleem tijdens of voor de zwangerschap kan een te snel werkende schildklier zijn. Er wordt dan juist te veel hormoon aanmaakt zodat de stofwisseling sneller gaat. Ook dit geeft klachten als bijvoorbeeld gejaagdheid, nervositeit en afvallen. Oorzaken zijn een auto-immuunziekte als de ziekte van Graves, of bijvoorbeeld een ontsteking door een virusinfectie.
Zwanger worden met een te snel werkende schildklier
Bij een te hoge hoeveelheid schildklierhormoon in het bloed, zoals dat voorkomt bij een nog niet ontdekte of niet goed behandelde hyperthyreoïdie, kan het lastiger zijn om zwanger te raken en is de kans op een miskraam groter.
Ben je onder behandeling en wil je zwanger worden, dan is het belangrijk dit eerst te bespreken met een behandelend arts. Mogelijk is het verstandig de zwangerschap uit te stellen. Wanneer de hormoonwaarden goed en stabiel zijn is het veilig om zwanger te raken.
Soms wordt hyperthyreoïde behandeld met radioactief jodium. Dat mag absoluut niet gebeuren tijdens een zwangerschap in verband met gevaar voor het kind. Geadviseerd wordt zes maanden te wachten na een behandeling met radioactief jodium. Ook wanneer de vrouw nog geopereerd moet worden aan de schildklier is een zwangerschap niet aan te raden.
Risico’s hyperthyreoïdie op zwangerschap
Ook tijdens de zwangerschap kan te veel schildklierhormoon schadelijk zijn. Dit geeft meer risico op afwijkingen bij de baby, zoals groeivertraging en schedelafwijkingen. Het risico op vroeggeboorten is ook verhoogd.
De zwangere vrouw zelf heeft meer kans op hoge bloeddruk en zwangerschapsvergiftiging. Ook is er een (kleine) kans op een aanval van hoge koorts, hartkloppingen, misselijkheid, braken en diarree. Ze kan daarbij verward raken of zelfs in coma raken. Gelukkig komt dit niet vaak voor.
Zodra de hoeveelheid schildklierhormoon in het bloed weer normaal is, is het veilig om zwanger te worden.
Samenvattend
Bij een aandoening aan de schildklier die nog niet goed onder controle is met medicijnen kan het voorkomen dat de vrouw minder vruchtbaar is. Ook is er een verhoogde kans op complicaties in de zwangerschap en een verstoorde ontwikkeling bij de baby. Wacht met zwanger worden tot de hormoonwaarden in het bloed weer goed zijn, en overleg met de arts wanneer het veilig is om zwanger te raken. Eventueel zal tijdens de zwangerschap de medicatie moeten worden aangepast.
Na de bevalling
Ook in het eerste jaar na de bevalling zal bij vrouwen met schildklierproblemen nog regelmatig gecontroleerd moeten worden of de hormoonwaarden binnen de juiste grenzen blijven vallen.
De kans dat de schildklier van de baby niet goed functioneert is heel klein. Met behulp van de hielprik die alle pasgeborenen krijgen wordt dit gecontroleerd.
De kans dat het kind later schildklierproblemen zal ontwikkelen is wel groter dan bij kinderen waarbij de ziekte niet in de familie voorkomt. Soms steekt een dergelijke ziekte bij kinderen de kop op maar veel vaker pas op latere leeftijd.
Schildklierontsteking na de bevalling
En dan nog dit. Ook al waren er voor en tijdens de zwangerschap geen problemen, het kan gebeuren dat de vrouw een schildklierontsteking ontwikkelt in het eerste jaar na de bevalling. Dit komt bij ongeveer 7 procent van de pas bevallen vrouwen komt dit voor.
Als het herstel van de bevalling erg moeizaam verloopt en er klachten blijven bestaan is het raadzaam om de schildklierwaardes te testen.
Bronnen: www.schildklier.nl, www.thuisarts.nl, www.freya.nl, schildkliertje.blogspot.com
Denise heeft een Bachelor in International Tourism Management en een Master of Science. Ze won verschillende prijzen, waaronder die voor beste afstudeerscriptie. Ze heeft veel ervaring met content creatie en wetenschappelijke onderzoek en is moeder van 2 jongens.
