Het vruchtwater in je buik zorgt ervoor dat je baby tijdens de zwangerschap goed beschermd is. Maar je kunt ook teveel vruchtwater hebben. Wat betekent dit voor je baby? En wat is de oorzaak van teveel vruchtwater in je buik?
Waar komt vruchtwater vandaan?
Vanaf het tweede trimester wordt de hoeveelheid vruchtwater in je buik voornamelijk bepaald door de hoeveelheid urine die je baby aanmaakt. Je baby slikt vanaf ongeveer vier maanden ook vruchtwater in en plast dit weer uit. Dit klinkt misschien niet zo fris, maar het vruchtwater wordt steeds ververst. Het oude vruchtwater stroomt via de placenta en je vliezen naar je nieren, waar je lichaam het uitscheid in je eigen urine. Er wordt constant nieuw vruchtwater aangemaakt. Vanaf 12 weken zwangerschap neemt de hoeveelheid vruchtwater toe, tot ongeveer 32 weken. Dan blijft de hoeveelheid vruchtwater in je buik ongeveer gelijk tot 39 weken. Daarna neemt deze langzaam af. Bij het breken van je vliezen stroomt het vruchtwater tijdens de bevalling langzaam naar buiten.
Vruchtwater bestaat voornamelijk uit, de naam zegt het al, water. Daarnaast zitten er wat zouten en mineralen in. Bij ongeveer 1% van de zwangerschappen is er teveel vruchtwater aanwezig. De medische term hiervoor is polyhydramnion.
Symptomen van teveel vruchtwater
Als er teveel vruchtwater in je buik zit, kun je last krijgen van de volgende symptomen:
- Kortademigheid: het vruchtwater duwt je longen een stukje omhoog, waardoor je minder diep kunt ademhalen.
- Misselijkheid en een opgeblazen gevoel: het vruchtwater duwt tegen je maag aan.
- Een pijnlijke en opgezette buik.
Je hoeft het echter niet altijd te merken als je teveel vruchtwater hebt. Je verloskundige zal dit in de gaten houden door onder andere je buikomtrek te meten tijdens de controles.
Diagnose polyhydramnion
Als de verloskundige vermoedt dat je teveel vruchtwater hebt, wordt je doorverwezen naar de gynaecoloog. De hoeveelheid vruchtwater wordt gemeten met een echo. Als er bij dit onderzoek wordt vastgesteld dat je daadwerkelijk teveel vruchtwater hebt, gaat de gynaecoloog, als hij dit nodig vindt, nog meer onderzoek doen naar de mogelijke oorzaak.
Mogelijke oorzaken van teveel vruchtwater
In ongeveer 60% van de gevallen wordt de oorzaak van polyhydramnion niet gevonden.
- 15% van de zwangere vrouwen met teveel vruchtwater blijken zwangerschapsdiabetes te hebben. Door de hoge suikerwaardes in het bloed van je baby gaat hij veel meer plassen. Daardoor ontstaat meer vruchtwater.
- Bij 15% van de vrouwen met polyhydramnion wordt bij de baby een aangeboren afwijking gevonden.
- In 1% van de gevallen wijst teveel vruchtwater op resusantagonisme.
- Het kan ook wijzen op een meerlingenzwangerschap.
Vervolgonderzoek bij polyhydramnion
Vaak krijg je van de gynaecoloog een Orale Glucose Tolerantie Test om te bepalen of je zwangerschapsdiabetes hebt. Daarnaast wordt met een geavanceerd ultrageluid onderzoek gekeken of er sprake is van een aangeboren afwijking.
Als er bij dit ultrageluid onderzoek een afwijking wordt gezien, is er mogelijk nog aanvullend onderzoek nodig. Dit kan onder andere een vruchtwaterpunctie zijn.
Gevolgen van teveel vruchtwater voor je baby
Wat de gevolgen zijn voor je baby hangt meestal af van de oorzaak van het overschot aan vruchtwater. De algemene gevolgen, onafhankelijk van de oorzaak, zijn onder andere:
- De perinatale sterfte (je baby overlijdt tussen de 22e week van de zwangerschap tot zeven dagen na de geboorte) is twee tot vijf keer hoger bij polyhydramnion.
- De kans op een vroegtijdige bevalling is groter. 19% van de vrouwen met teveel vruchtwater bevalt voor de 37 weken.
- Je baby heeft een grotere kans om in een andere houding geboren te worden.
- De kans is groter dat je een uitgezakte navelstreng hebt.
- Je hebt mogelijk vaginaal bloedverlies in de tweede helft van de zwangerschap.
- Je hebt een grotere kans op overmatig bloedverlies na de bevalling.
Behandeling teveel vruchtwater
Bij veel pijn of klachten door polyhydramnion krijg je soms medicatie om de baarmoeder te ontspannen. Hierdoor wordt de kans op een vroegtijdige bevalling kleiner. Soms wordt het teveel aan vruchtwater ook weggehaald met een vruchtwaterpunctie. Dit verlicht wel de pijn, maar vaak moet deze ingreep worden herhaald. Bij elke vruchtwaterpunctie is er bovendien een kleine kans dat het de bevalling (voortijdig) op gang brengt.
Meestal is er geen aanvullende behandeling nodig bij teveel vruchtwater. Zeker als de oorzaak niet bekend is (wat in ongeveer 60% van de gevallen het geval is), wordt je alleen goed in de gaten gehouden. Vaak trekt het teveel aan vruchtwater vanzelf weer bij.
Is polyhydramnion te voorkomen?
Helaas kun je zelf niets doen om de hoeveelheid vruchtwater te beïnvloeden. Als je denkt dat je teveel vruchtwater hebt, is het wel belangrijk om dit bij je arts of verloskundige te melden. Zo krijg je in ieder geval een passende behandeling en wordt je goed in de gaten gehouden tijdens je zwangerschap.
Bronnen: Amc.nl, Kennisnetgeboortezorg,nl, Menselijklichaam.nl
