Bij een scheiding komt ontzettend veel kijken. Er zijn veel keuzes die gemaakt moeten worden en naast de emotionele rollercoaster waar je waarschijnlijk in zit, is het erg belangrijk dat alles goed geregeld wordt. Dit zorgt voor rust voor jezelf, je partner en misschien wel het meest belangrijk, jullie kinderen. Er kan namelijk veel verwarring ontstaan over zaken die normaal zo gewoon lijken. Een ouderschapsplan helpt om orde te scheppen en zaken duidelijk te maken.
Wat is een ouderschapsplan
Het ouderschapsplan is een document dat wordt opgesteld door beide ouders. In dit plan leg je samen alle afspraken vast die betrekking hebben op de opvoeding en verzorging van jullie kinderen. Een ouderschapsplan zorgt voor een goede basis voor de toekomst omdat alle afspraken juridisch goed en duidelijk vastgelegd zijn. Het belangrijkste van een ouderschapsplan is dat het echt door beide ouders opgesteld en ondertekend wordt. Beide ouders moeten achter de afspraken staan omdat anders de naleving van deze afspraken in de praktijk lastig kan worden. Zorg dat de afspraken zo geformuleerd zijn dat er geen ruimte voor discussie is.
Is een ouderschapsplan verplicht?
Wanneer er bij een echtscheiding minderjarige kinderen betrokken zijn dan is het opstellen van een ouderschapsplan verplicht. De rechter hecht veel waarde aan een goed opgesteld ouderschapsplan. Wanneer er echter maar één ouder de voogdij krijgt is het niet verplicht een ouderschapsplan op te stellen. Je zou wel kunnen overwegen om een plan op te stellen zodat je alle afspraken die jullie samen maken netjes op papier hebt.
Hoe duur is een ouderschapsplan?
Een ouderschapsplan hoeft geen geld te kosten wanneer je het zelf opstelt. Echter moet het plan wel voldoen aan verschillende juridische eisen omdat het plan ingediend moet worden bij de rechtbank. Daarom wordt vaak aangeraden om het ouderschapsplan op te stellen met behulp van een mediator of advocaat. Er zijn verschillende websites die je kunt raadplegen waarop voorbeelden van een ouderschapsplan staan. Onder dit artikel staan de links naar deze websites. Wil je zeker weten dat jullie opgestelde plan aan alle juridische eisen voldoet, maar wil je het plan wel graag met zijn tweeën opstellen, dan kun je ook overwegen om het plan alleen maar na te laten kijken door een advocaat of mediator.
Ouderschapsplan opstellen en wijzigen
Het is mogelijk om een ouderschapsplan te wijzigen nadat het is goedgekeurd door de rechtbank. Dit kan alleen met goedkeuring van beide ouders en wanneer het om een incidentele wijziging gaat. Wanneer het om een structurele wijziging gaat moet dit opnieuw in het ouderschapsplan worden vastgesteld. Als je gaat beginnen met het opstellen van een ouderschapsplan is het belangrijk dat je in ieder geval de volgende stappen doorloopt.
Stap 1 – Beschrijf de situatie
Start met het opschrijven van de volledige namen van de ouders, jullie kinderen en geboortedata.
Stap 2 – Omgangsregeling
In deze stap omschrijf je wanneer jullie kind bij welke ouder is. Er is geen standaard-omgangsregeling dus dit mag je zelf beslissen. Wel zijn er vormen van omgangsregelingen zoals een co-ouderschap waarbij beide ouders de omgang, zorgtaken en financiën precies gelijk verdelen. Let bij het beschrijven van een omgangsregeling op de volgende zaken:
- op welk adres wordt het kind ingeschreven? Misschien is het nodig dat er een wijziging in het gemeenteregister plaatsvindt;
- op welke dagen is het kind bij de andere ouder;
- wie haalt en brengt het kind;
- het is belangrijk om het kind te betrekken bij de afspraken over de omgang. Het advies luidt om dit zeker te doen met kinderen ouder dan zes jaar. Kinderen jonger dan 18 jaar mogen niet zelf bepalen bij welke ouder ze wonen, dit wordt vastgesteld in het ouderschapsplan. Wel hebben kinderen vanaf 12 jaar ‘hoorrecht’. In het ouderschapsplan moet worden vastgesteld hoe hiermee omgegaan wordt. Een kind kan bijvoorbeeld zelf een brief sturen naar de rechter om zijn of haar keuze te motiveren;
- hoe en wanneer geef je elkaar informatie over belangrijke beslissingen. Denk hierbij aan de schoolkeuze of medische behandelingen.
Stap 3 – reizen
Maak afspraken over reizen en vakanties. Gaat het kind met de andere ouder op vakantie naar het buitenland met het vliegtuig, regel dan praktische zaken als toestemming en een paspoort. Wanneer het kind namelijk niet de naam van de ouder draagt waar het mee op vliegvakantie gaat, is het verplicht toestemming van de andere ouder te hebben.
Stap 4 – kinderalimentatie
Het is verplicht dat beide ouders meebetalen aan de kosten van de kinderen. Meestal betaalt de ene ouder kinderalimentatie aan de andere ouder. Voor de hoogte van de kinderalimentatie kun je een berekening maken op de website van het LBIO. Let bij het opstellen van deze stap op de volgende punten:
- Welke ouder krijgt de kinderbijslag?
- Heeft één van de ouders recht op een kindgebonden budget?
- Wat zijn de kosten voor school en studie?
- Wat zijn de kosten voor sport, muziekles of andere buitenschoolse activiteiten?
- Zijn er andere bijzondere uitgaven zoals een verjaardag, fiets, bril of beugel?
Stap 5 – Beslissingen over belangrijke zaken
Praat en maak afspraken over zaken die nog niet aan bod zijn gekomen in bovenstaande stappen. Beschrijf hoe jullie beslissingen nemen over belangrijke zaken als:
- dagelijkse zorg zoals huisregels, kleding en lichamelijke verzorging;
- het afsluiten van de verzekering voor wettelijke aansprakelijkheid;
- wie het paspoort van het kind bewaard.
Stap 6 – Afspraken over school
Het is heel belangrijk om als ouders op één lijn te zitten wat betreft de school en het schoolwerk van jullie kind. Maak hier daarom afspraken over in het ouderschapsplan. Ook wanneer jullie kind nog niet naar school gaat is het goed om alvast over onderstaande punten na te denken.
- de schoolkeuze van jullie kind;
- wie ontvangt als eerst informatie van school zoals rapporten en nieuwsbrieven;
- wie woont ouderavonden bij;
- welke ouder controleert het huiswerk;
- welke ouder door school wordt gebeld in geval van nood.
Stap 7 – Aanpassingen
Een ouderschapsplan is maatwerk gebaseerd op jullie huidige situatie. Het kan daarom heel goed zijn dat er zaken veranderen. Maak afspraken over het eventueel aanpassen van het ouderschapsplan in de toekomst. Om de hoeveel tijd bekijken jullie het plan opnieuw om te zien of de situatie nog juist geschetst is? Het is belangrijk om te vermelden wat jullie doen wanneer jullie het oneens worden over afspraken gemaakt in het ouderschapsplan. Inschakelen van een derde persoon zoals een mediator kan hier bijvoorbeeld een antwoord op zijn.
Stap 8 – Ondertekenen
Wanneer jullie het ouderschapsplan naar tevredenheid van jullie beiden opgesteld hebben kunnen jullie het ondertekenen. Met jullie handtekening staan de gemaakte afspraken vast. Wanneer jullie getrouwd zijn gaat het plan samen met het echtscheidingsverzoek naar de rechtbank. Wanneer jullie niet getrouwd zijn dan is het niet nodig het plan met anderen te delen en kunnen jullie allebei een kopie houden.
Een ouderschapsplan opstellen lukt niet
Het kan natuurlijk zijn dat de scheiding zo dramatisch verloopt dat er geen communicatie meer mogelijk is tussen jou en je ex-partner. Probeer altijd in het belang van de kinderen te denken en deze op nummer één te zetten bij de afspraken die gemaakt worden. Kinderen zijn vaak de dupe van een scheiding en door het opstellen van een goed ouderschapsplan kan dit vermindert worden. Schakel daarom altijd hulp in om toch tot een plan te komen dat vooral de kinderen duidelijkheid geeft over de situatie.
Kinderen kunnen altijd zelf op de site www.ouders-uit-elkaar.nl kijken voor informatie over scheiden en wat er op allemaal op ze afkomt wanneer hun ouders gaan scheiden.
Bronnen: Netjes Scheiden, Het Juridisch Loket, Nibud, Uit Elkaar
